Το συγκεκριμένο ερώτημα τίθεται καθημερινά, σε διάφορους χώρους και φάσματα της κοινωνίας. Δυστυχώς — κατά την προσωπική μου άποψη — δεν έχει μία και μοναδική απάντηση. Το μόνο για το οποίο είμαι σχεδόν βέβαιος, είναι ότι κάθε άνθρωπος το προσεγγίζει διαφορετικά, βασισμένος σε πλήθος παραγόντων, όπως:
- Ιδιοσυγκρασία
- Κουλτούρα
- Προσωπική πορεία
- Εμπειρίες ζωής
- Οικονομική κατάσταση
- Στόχοι και φιλοδοξίες
- Όνειρα
- Ικανότητες και δυνατότητες
- Εκπαίδευση
- Χώρα και περιοχή στην οποία έχει μεγαλώσει
- Ήθη και έθιμα
Και γιατί όλα αυτά παίζουν ρόλο; Διότι ο άνθρωπος ως οντότητα έχει χαρακτήρα, τρόπο σκέψης και λειτουργίας, οι οποίοι διαμορφώνονται μέσα από τα παραπάνω. Άρα, είναι λογικό οι επιλογές του – ακόμα και σε τόσο κρίσιμα ζητήματα όπως η απόκτηση κατοικίας – να καθορίζονται από τη δική του μοναδική διαδρομή.
Με άλλα λόγια, ο οικογενειάρχης με σταθερή εργασία, που έχει μεγαλώσει σε μια παραδοσιακή πατριαρχική οικογένεια σε προάστιο της Κύπρου, έχει ως στόχο ζωής την ιδιόκτητη κατοικία. Κάποτε, οι γονείς μας μάς έλεγαν:
«Να χτίσεις το δικό σου σπίτι, να έχεις ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι σου.»
Αρκετοί γονείς μάλιστα προέβλεπαν ακόμη και την ανέγερση σπιτιού για την κόρη τους.
Από την άλλη, κάποιος με διαφορετική φιλοσοφία θα σκεφτεί: Αντί να επενδύσω σε ένα ακίνητο, μήπως είναι προτιμότερο να δώσω αυτά τα χρήματα στο παιδί μου, να τα επενδύσει με τη δική του κρίση, και να έχει δυνητικά πολλαπλάσια οφέλη; Ίσως έτσι να αξιοποιήσει ευκαιρίες, να αποκτήσει ρευστότητα και να μην εγκλωβιστεί σε μια κατοικία με πάγια έξοδα και συντηρήσεις.
Η προσωπική μου αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Τι εννοώ με αυτό; Αν η διαδικασία απόκτησης πρώτης κατοικίας – είτε μέσω αγοράς είτε μέσω δανεισμού – δεν λειτουργεί ανασταλτικά για την εξέλιξή σου, τα όνειρά σου και τη δημιουργικότητά σου, τότε το να αποκτήσεις το δικό σου σπίτι είναι πραγματική ευλογία.
Οι στιγμές, οι μνήμες και τα βιώματα που δημιουργούνται μέσα σε ένα ιδιόκτητο σπίτι καλύπτουν μεγάλο μέρος των προσωπικών και οικογενειακών αναγκών – υλικών αλλά και συναισθηματικών.
Βέβαια, ένα στεγαστικό δάνειο της τάξης των €250.000 για 25 χρόνια, μπορεί να σε “κλειδώσει” οικονομικά μέχρι και τη συνταξιοδότηση, περιορίζοντας τη δυνατότητα να επενδύσεις ή να δανειστείς ξανά. Επιπλέον, θα πρέπει να μπορείς να ανταποκρίνεσαι στα κόστη συντήρησης, ώστε η επένδυσή σου να διατηρεί ή να αυξάνει την αξία της.
Από την άλλη πλευρά, σήμερα τα ενοίκια είναι σε τέτοια επίπεδα που καθιστούν την αγορά κατοικίας πιο συμφέρουσα επιλογή. Με χαμηλότερη μηνιαία δόση, μπορείς να αποκτήσεις το δικό σου σπίτι. Ωστόσο, και πάλι, εμφανίζεται το φαινόμενο της μη επαρκούς χρηματοδότησης, ή της περιορισμένης πρόσβασης σε δανεισμό για άλλους σκοπούς.
Άρα, η μέση λύση ίσως είναι αυτή που σου επιτρέπει να έχεις το δικό σου σπίτι χωρίς να στερήσεις το δικαίωμα να συνεχίσεις να ονειρεύεσαι και να δημιουργείς.
Προσωπικά, πιστεύω ότι οι παρακάτω παράγοντες θα πρέπει να αποτελούν θεμέλιο για κάθε τέτοια απόφαση:
- Απόκτηση κατοικίας με βάση τα θέλω μας, σε λογική τιμή, χωρίς υπερβολικό δανεισμό
- Επιλογή περιοχής με προοπτικές ανάπτυξης ή διατηρημένης αξίας
- Εκμετάλλευση ευκαιριακών πράξεων και στιγμών αγοράς
- Στρατηγική επιλογή περιοχών με αναπτυξιακή δυναμική
- Σωστά δομημένος και προσαρμοσμένος δανεισμός
Έχοντας αυτά υπόψη, ο δανεισμός δεν θα λειτουργήσει περιοριστικά. Και σε περίπτωση σημαντικής αύξησης της αξίας του ακινήτου σου, θα έχεις τη δυνατότητα να το επαναυποθηκεύσεις και να εξασφαλίσεις νέα ρευστότητα.
Η οπτική του κάθε ανθρώπου διαφέρει. Όμως, τα αποτελέσματα εξαρτώνται από την ίδια πάντα εξίσωση:
Σωστή σκέψη + τεκμηριωμένη ανάλυση + συνετή δράση = ορθές αποφάσεις.
Η σύνθεση επιλογών, ο υπολογισμός των ρίσκων και η κατανόηση του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο κινούμαστε είναι αυτά που τελικά ανοίγουν τα όρια των δυνατοτήτων μας.
Με εκτίμηση,
Θεοδόσης Νικολάου
Διευθυντής, Extraland Estates